‘Vrijheid is een geschenk. Ermee om te gaan is een verantwoordelijkheid’
De vrijheid om te doen wat je zelf graag wil is een behoefte waar je pas aan kunt voldoen als de basisbehoeften daaronder zijn vervuld. Zoals de behoefte aan eten, drinken, onderdak, veiligheid, liefde, erkenning.
Als voorbeeld. Wie niet te eten heeft, zal zich minder snel bekommeren om zijn persoonlijke vrijheid. Mensen zijn zelfs bereid om hun vrijheid deels op te geven in ruil voor veiligheid en eten, zo blijkt uit onderzoek. Of heb je het gevoel dat je niet goed genoeg bent, zal je blijven strijden om gezien of gehoord te worden, om toch erkenning te krijgen. Dit belemmert je om te doen wat je graag zou willen.
Het goede nieuws is dat vrijheid ook zonder een overvloed aan geld en vrije tijd in het bereik ligt.
‘Vrijheid is het gevoel dat jij het leven bepaalt‘
En dat is waar het in deze crisis van Corona ons aan ontbreekt. Er worden ons beperkingen opgelegd. En daar zijn vele mensen zo langzamerhand helemaal klaar mee. Het maakt ons onrustig. Ondanks alle risico’s wat Covid met zich meebrengt. We verlangen weer naar het gevoel van kunnen doen waar we zo’n behoefte aan hebben. Op het terras zitten. Festivals bezoeken. Feestjes. En ga maar door.
Ervaar jij Vrijheid?
Hoeveel invloed heb je eigenlijk op je eigen leven? Leef jij jouw leven of laat je je juist beïnvloeden door anderen en je omgeving? Heb je daar wel eens bewust over nagedacht?
Als je nu eens nagaat wat je allemaal niet meer kan. Wat doet dat met je? Je sluit je hiermee juist van jezelf af en dit brengt negatieve emoties met zich mee. Ik daag je uit: ga nu maar eens omdenken:
Wat kan ik allemaal nog wél?
Nou, dat is toch best wel heel wat, toch? En wat gebeurt er als je daar nu eens dankbaarheid voor toont. En tevredenheid. Wat doet dat met jou? Dat voelt toch heel anders, nietwaar?
De mate waarin je die vrijheid voelt wordt in de psychologie Locus of Control genoemd.
Wanneer je het idee hebt dat je controle hebt over je eigen leven, dan is er sprake van een interne Locus of Control.
Heb je het idee dat je geleefd wordt en je er zelf weinig invloed op hebt, dan heb je een externe Locus of Control.
De Amerikaanse gedragspsycholoog Julian Rotter is de bedenker van deze theorie. Zijn Locus of Control is vrij vertaald de controlekamer van je leven. Zit je zelf achter de knoppen, of lijkt het alsof iemand anders dat voor jou doet?
Lees het volgende stukje aandachtig en bepaal voor jezelf onder welke categorie jij je bevindt:
En sta er eens bij stil wat dat met jóu doet. Voelt dat goed of voelt het alsof je geleefd wordt?
Interne Locus of Control
Wie een sterke interne locus of control heeft, doet over het algemeen harder zijn best om iets te bereiken in het leven, kan beter omgaan met stress en tegenslag omdat hij erop vertrouwt alles aan te kunnen. En zit het leven even tegen, dan komt hij er sterker uit. Het gevoel dat je invloed hebt op wat er gebeurt geeft een grote mate van vrijheid.
‘Je bent als de jonge wereldreiziger die een rugzak ophangt en op de trein stapt. Je ziet wel wat er gebeurt, maar de wereld is van jou’
Externe locus of control
Dat gevoel van vrijheid, daar kunnen de mensen met een externe Locus of Control alleen maar van drómen! Een groot deel van de tijd hebben ze het idee dat niet zijzelf, maar de mensen om hen heen bepalen hoe hun leven eruit ziet. Wanneer het in het leven meezit, dan denken ze dat ze geluk hebben, en zit het tegen, dan geven ze anderen daarvan de schuld. Ze richten zich zo op die buitenwereld, dat ze zich er soms door overspoeld voelen.
Wie een sterke externe locus of control heeft, voelt zich zelden vrij.
Vrijheid zit dus niet in het aantal kinderen, huisdieren en hypotheken waar we zorg voor moeten dragen. Vrijheid is een basisgevoel waar we ons nauwelijks bewust van zijn. De mate waarin we controle lijken te hebben over de dingen die we doen, de keuzes die we maken.
In het ergste geval voelt het alsof je op een loopband staat waarvan iemand anders de snelheid bepaalt. Natuurlijk hebben we niet altijd controle over het leven. We worden ziek, we krijgen te maken met verdriet en we worden allemaal ouder. Maar je kunt, zo zegt Rotter, wel zelf bepalen hoe je daar mee omgaat.
Mensen met een sterke externe Locus of Control missen het gevoel dat zij zelf veel bijdragen aan het leven. Ze schrijven succes toe aan toevalligheden en de tegenslagen aan pech. Geen wonder dat je elk gevoel van vrijheid mist.
‘In het ergste geval voelt het alsof je op een loopband staat waarvan iemand anders de snelheid bepaalt. Je moet blijven lopen, maar je gaat nergens naartoe’
Vrijheid gaat over keuzes maken
Wie vrij wil zijn, moet keuzes maken. En juist keuzes maken is wat veel mensen moeilijk vinden. Wie vrij wil zijn, zal altijd iets anders moeten opgeven, of het nu een nieuwe auto is of een groter huis. Wie niets verlangt is pas echt vrij.
‘Je vrij voelen betekent keuzes maken en je realiseren dat je die keuze hebt. Zolang je maar ziet dat er een rode stopknop op die loopband zit en dat jij degene bent die erop kan drukken. Dat is vrijheid’.
Tijdens de clinic mindful wandelen was één van de thema’s Vrijheid. Wat naar voren kwam, is dat we toch best veel van onszelf moeten. En als je dan eens kijkt naar je willen en mogen, hoeveel ruimte geef jij jezelf om iets van jezelf te mogen? En wat zou je graag willen maar wat je houdt je hier in tegen? Het werk slokt je op, je voelt je overal verantwoordelijk voor, je wilt controle houden, het huishouden, boodschappen doen, verwachtingen van een ander, al die verplichtingen. En je dag is alweer voorbij. En je had nog zo graag….
Met andere woorden: hoe vaak laten we ons leiden door de waan van de dag?
