Elke dag zeg je ja en nee tegen de dingen die op je pad komen. Dit heeft natuurlijk grote invloed op jouw zelfvertrouwen en eigenwaarde.
De meeste mensen worden opgevoed met het idee dat het fijn is om iets voor een ander te kunnen betekenen, om een ander een fijn gevoel te geven. Toch is dat ‘goed doen voor een ander’ of het ‘jezelf onderaan de prioriteitenlijst zetten’ er bij sommige mensen zo diep ingesleten, dat het ook als volwassene moeilijk is om voor jezelf te kiezen en je grenzen aan te geven. Je vindt dat je een ander altijd voor jezelf moet plaatsen, wil commentaar voorkomen of hebt het gevoel dat je moet voldoen aan het plaatje van perfect persoon dat voor iedereen klaarstaat. Welke reden er ook voor zorgt, de uitkomst is hetzelfde. Je gaat continu over je eigen grenzen heen en laat ook toe dat anderen dit doen. Grenzen stellen is echt nodig voor je om een beter en leuker leven te leiden.
Eigenwaarde betekent dat je jezelf waardeert, ongeacht of jouw handelingen wel of niet lukken
Het hebben van een gevoel van eigenwaarde betekent dat je jezelf waardeert, ongeacht of jouw handelingen wel of niet lukken. Met andere woorden: het is niet nodig om iets te behalen of te bezitten om eigenwaarde te hebben en goed genoeg te zijn. Het is het beeld dat je van en over jezelf hebt. Het zijn jouw overtuigingen over jezelf die weer gekoppeld zijn aan een bepaalde houding en aan verwachtingen van jezelf en van anderen. Ook jouw overlevingspatronen horen daarbij. Het bepaalt je hele zijn. Daarmee ga je door het leven, dat is wat je van jezelf uitdraagt en laat zien. En dat krijg je dan ook van de omgeving weer terug gespiegeld.
En dat is juist waar veel mensen vaak zo tegen aan het strijden zijn. Ook ik was daar heel goed in, ben ik achtergekomen. Het bracht veel onrust in mijn hoofd. Het gevoel altijd maar ‘aan’ te moeten staan.
Weinig eigenwaarde
Als je weinig eigenwaarde hebt, dan kan het leven een uitdaging voor je zijn. Dan doe je waarschijnlijk enorm je best en voel je je toch vaak niet gezien en word je ook regelmatig afgewezen. Het pijnlijke is dat je dat ook met en naar jezelf doet. Je weet niet anders dan dat je pas gezien of gehoord wordt als je presteert, iets bezit of als je laat zien dat je ergens echt goed in bent.
Dat uit zich in je sterk willen houden, voor niet kwetsbaar opstellen, perfectionisme, controle willen hebben, je aanpassen, je koest houden. Doen zoals het ‘hoort’. Het is nooit genoeg. Je voelt je nooit goed genoeg. Het zijn patronen die werken op jouw automatische piloot en er zo zijn ingesleten.
En daar begint het gevecht. Maar het kan gelukkig ook anders! Met de inzichten die ik afgelopen jaren heb verkregen, weet ik dat ik mijn waarde niet hoef te halen uit presteren, pleasen of zo goed mogelijk mijn best doen en mezelf te bewijzen. Daarvoor was herkenning nodig. Bewustwording. Mezelf diep durven aankijken, diep in de spiegel. Dwars door diepzittende pijn heen, toen nog onbewust van wat daar wel niet allemaal ver weg was weggestopt, was onderdrukt. Mijn eigenwaarde was ik, zonder dat ik het doorhad, behoorlijk kwijt geraakt. Mijn overtuiging was ‘als de ander maar gelukkig is, dan ben ik het ook’.
Ik was heel goed in mijn omgeving te pleasen, tegemoet te komen. Daarbij mezelf niet afvragende wat ik zelf eigenlijk graag wilde of nodig had. Altijd maar voor een ander denken klaar te moeten staan. Ter wille te komen. Want stel, als ik dat niet deed, dan was ik toch een slecht mens? Dan was ik bang afgewezen te worden. Dan was ik niets waard…
Terugkijkende zie ik in hoe ver ik van mezelf af was gedwaald. Mijn eigen ruimte innemen, dat vond ik lastig. En dat vind ik nog steeds nog wel een ding zo af en toe merk ik. Maar ik herken het steeds vaker als ik daar last van heb. En heb zo mijn handvaten om daar goed mee om te gaan en mijn grenzen te stellen. Ook eens nee te durven zeggen. En ja, door dat te doen, ontstaat er ruimte voor mezelf.
Grenzen stellen
Het is lastig om ineens je grenzen te gaan stellen. Jezelf belangrijk genoeg vinden om voor jezelf op te komen. Dat is een leerproces over jezelf. Toch is het moment waarop je beseft dat jij er ook mag zijn en jouw grenzen óók belangrijk zijn, wel het moment waarop je iets kunt veranderen en je kunt beginnen met het kiezen voor jezelf.
Dit is hét moment waarop je ogen opengaan en dingen te veranderen. Bewustwording is het halve werk als jij vanaf vandaag jouw grenzen duidelijk stelt. Wanneer je weer voor een keuze komt te staan is het logisch dat je geneigd bent om automatisch de keuze te maken die je altijd zou maken. Oftewel zoals Albert Einstein zo mooie aangaf: ‘Als je doet wat je deed, dan krijg je wat je kreeg’. Dat is nou juist wat je niet wil.
Schuldgevoel en angst
Nou ja, op dit moment dat ik dit schrijf, gebeurt er precies iets waar ik het nu over heb! Inspiratie voor een mooi voorbeeld dus! Okay, ik neem je mee. Mijn man komt net binnen. Hij vraagt of ik zin heb om een stukje te wandelen. Wil ik dat? Ik moet hem toch tegemoet komen? Nee, ik heb daar nu geen zin in. Hij is net terug van weggeweest, ik ben net terug van een bezoekje en een korte wandeling met de hond. Ik ben blij dat ik nu even tijd voor mezelf heb. Dus geef ik dat aan en zeg ‘nee’.
En wat gebeurt er in mijn hoofd? Ah, gelijk weer dat schuldgevoel! Al die stemmetje in mijn hoofd gaan meteen er iets van vinden. Dat is toch gezellig om even samen te wandelen? Daar zeg je toch geen ‘nee’ zeggen? Blablabla. Maar nu herken ik de stemmetjes vrij snel en roep tegen ze: ‘STOP! Ik kies voor mezelf. Omdat ik blij ben dat ik even weer tot mezelf kan komen. Ik gun mezelf tijd en ruimte voor mezelf. Dat is oké! Dat is wat ik nu voor mezelf nodig heb, wat de ander er ook van zou kunnen vinden’.
Ook komt er een stukje angst om de hoek kijken. Angst om niet aardig gevonden te worden, angst om een slecht mens te zijn. Ik confronteer mezelf met mijn angst. ‘Hey angst, ben je er weer eens? Ben ik niet aardig en ben ik een slecht mens? Nou, moet je eens naar mij luisteren. Ik ben niet in gevaar. Het is oké dat ik nee zeg. Ik ben juist heel aardig tegen mezelf om voor mezelf op te komen! Ik ben een goed mens door grenzen te stellen en aan mijn eigen behoeften te voldoen. Bedankt voor de waarschuwing, maar je mag gaan, het is goed zo’
Ben ik dan nu egoïstisch? Nee, dat heet goede zelfzorg. Punt.
Wat is het ergste wat er zou kunnen gebeuren als je je grenzen stelt?
Wat zou er gebeuren als je voor jezelf kiest? Wat is het ergste dat er kan gebeuren?
Kijk ik naar de vraag van mijn man om te gaan wandelen, wat zou er gebeuren als ik voor mezelf zou kiezen? Nou, ik kan je hierbij het antwoord geven. Ik heb het net ervaren. Als ik voor mezelf kies, dan geeft me dat ruimte dat ik voor mezelf inneem en dat voelt goed. Dat is wat ik nodig had in plaats van iets tegen mijn zin in te doen. En natuurlijk houd ik rekening met de situatie. Het is niet zo dat als ik geen zin heb, altijd ‘nee’ zeg. Het was anders geweest als ik nog niet had gewandeld. Dan was het waarschijnlijk juist goed geweest om er even uit te gaan en een frisse neus te halen, ondanks dat ik liever was blijven doen wat ik nu deed. Het gaat om gezonde en juiste keuzes te maken.
Wat is het ergste dat er kan gebeuren? Nou ehm…. ik moet hierbij zeggen dat ik heel goed ben in het bedenken van doemscenario’s, haha. Dus kan ik heel wat dingen opnoemen, maar of dat realistisch is? Nee, dat is het helemaal niet! Het kan zijn dat hij teleurgesteld is in me, dat ik hem laat zitten. In dit geval kan ik het beter bespreekbaar maken in plaats van ‘alles in te vullen van wat ik denk wat mijn ‘nee’ met hem doet. Ik kijk nu naar buiten. Mijn man is lekker buiten bezig met het verzorgen van de dieren.
Andersom kan je jezelf ook de vraag stellen wat het ergste is dat er kan gebeuren als je zo doorgaat! De meeste mensen denken dat, hoe slecht ze zich ook voelen, ze het wel vol zullen houden en dus blijven ze zo doorgaan. Liever zo doorgaan dan de confrontatie aangaan, bang voor het antwoord dat je zult krijgen.
Maar ik kan je vertellen uit persoonlijke ervaring dat je jezelf toch echt tegen zal komen. Er zal een moment komen dat het niet meer gaat, dat je je ongelukkig voelt. Altijd maar blijven rennen en doordenderen houd eens op.
“Het is aan jou om je eigen grenzen te stellen, een ander kan dit immers niet voor je doen”
Ja of Nee, het is aan jou
Je kunt het nooit voor iedereen goed doen en uiteindelijk leef jij met jezelf en heb jij wél de controle over jouw zijn. Hoe beter jij in je vel zit, hoe fijner jij je voelt en hoe meer ook jouw omgeving aan jou heeft.
Natuurlijk is dit geen vrijbrief om een ander te kwetsen, maar goed voor jezelf zorgen is het belangrijkste dat je kunt doen voor zowel jezelf als je omgeving. En dat geldt natuurlijk ook andersom, dat de ander ‘nee’ zegt tegen jou. De vraag is hoe je daar dan zelf mee omgaat en wat dat met je doet. Een stap verder is om te onderzoeken waar dit uit voorkomt.
Dit wil niet zeggen dat als je ergens geen zin in hebt, ‘nee’ zegt. Maar het is belangrijk dat je er over praat. En dan kan het best eens zo zijn dat je ‘ja’ zegt tegen iets waar je liever ‘nee’ had tegen gezegd. Het gaat er om dat jij leert je grenzen te stellen en dat gaat door soms ‘ja’ en soms ‘nee te zeggen. Maar zeg niet klakkeloos overal ‘ja’ tegen en durf ook eens ‘nee te zeggen.
Ik ben benieuwd of je nog vragen hebt over ‘grenzen stellen’.
Hieronder vind ik het leuk om jouw reactie te lezen.
